Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh bảo vệ thành công nghiệm thu cấp cơ sở đề tài "Phát triển Kinh tế số: Định hướng và giải pháp chính sách"

16/01/2025

Ngày 16/01/2025, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã thông qua nghiệm thu cấp cơ sở đề tài "Phát triển Kinh tế số: Định hướng và giải pháp chính sách". Hội đồng đánh giá với sự tham gia của GS.TS. Sử Đình Thành - Giám đốc UEH- Chủ tịch Hội đồng, PGS.TS. Nguyễn Hải Quang - Trường ĐH Công thương TP.HCM, TS. Ngô Minh Hải - Trường ĐH Kinh tế Tài chính TP.HCM, TS. Bùi Hồng Đăng - Trường ĐH Công thương TP.HCM, PGS.TS. Hồ Viết Tiến - UEH, PGS.TS. Từ Văn Bình - UEH và TS. Nguyễn Văn Tân - Trường ĐH Lạc Hồng.

Hội đồng nghiệm thu cấp cơ sở

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kinh tế số đã nổi lên như một động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đề tài phát triển Kinh tế số do Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì thực hiện là phần quan trọng trong Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia “Nghiên cứu khoa học lý luận chính trị giai đoạn 2021 - 2025”. Kết quả nghiên cứu của đề tài cùng với sự ra đời của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị vào ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đã khẳng định tầm quan trọng của chuyển đổi số trong chiến lược phát triển đất nước. Đề tài không chỉ phân tích thực trạng và tiềm năng phát triển kinh tế số của Việt Nam, mà còn đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm định hình chính sách, tạo nền tảng vững chắc cho sự chuyển đổi số quốc gia, hướng tới phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Hạ tầng số

Được xác định là "xương sống" của nền kinh tế số, đề tài đề xuất đẩy nhanh quá trình xây dựng mạng lưới internet tốc độ cao, phổ cập công nghệ 5G, và phát triển các trung tâm dữ liệu quốc gia đạt chuẩn quốc tế. Việc hiện đại hóa hạ tầng số không chỉ tạo điều kiện thúc đẩy các ngành công nghiệp số như thương mại điện tử, tài chính công nghệ (fintech), mà còn hỗ trợ kết nối và ứng dụng số hóa trên toàn quốc, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa. Đây được xem là yếu tố quyết định để nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế.

Nhân lực số

Được xác định là trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế số, đề tài nhấn mạnh sự cần thiết của việc đào tạo chuyên gia công nghệ số trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), và an toàn thông tin mạng. Bên cạnh đó, phổ cập kỹ năng số cơ bản cho người dân là giải pháp nhằm thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền, đảm bảo tính bao trùm và đồng đều trong chuyển đổi số. Đề tài đề xuất tích hợp kỹ năng số vào chương trình giáo dục phổ thông, cao đẳng, đại học, đồng thời phát triển các chương trình đào tạo thực tiễn phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp.

Hành lang pháp lý

Là yếu tố cốt lõi để thúc đẩy kinh tế số, hành lang pháp lý cần linh hoạt, minh bạch, và đồng bộ nhằm hỗ trợ các mô hình kinh doanh mới và đổi mới sáng tạo. Đề tài khuyến nghị cải tiến chính sách quản lý dữ liệu, bảo vệ quyền riêng tư, sở hữu trí tuệ, và xây dựng khung pháp lý thử nghiệm công nghệ mới (sandbox). Những giải pháp này không chỉ đảm bảo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước và quốc tế, mà còn tạo động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Hợp tác quốc tế

Được coi là chìa khóa để thúc đẩy kinh tế số, đề tài đề xuất tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp nước ngoài, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến. Đặc biệt, việc thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao như blockchain, trí tuệ nhân tạo, và dữ liệu lớn sẽ giúp Việt Nam nhanh chóng hội nhập và phát triển. Đề tài nhấn mạnh vai trò của việc tham gia mạng lưới kinh tế số khu vực và toàn cầu nhằm khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị số quốc tế.

Kinh tế số tại Việt Nam được Bộ Thông tin và Truyền thông định hình thành ba thành phần chính:

Kinh tế số ICT/VT: Gồm sản xuất phần cứng, phần mềm, dịch vụ công nghệ thông tin, và viễn thông. Đây là nền tảng cơ sở hạ tầng của kinh tế số.

Kinh tế số nền tảng/Internet: Bao gồm kinh doanh dịch vụ số, kinh tế dữ liệu, kinh tế chia sẻ, và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Thành phần này thúc đẩy mô hình kinh doanh mới và khai thác giá trị dữ liệu.

Kinh tế số ngành/lĩnh vực: Ứng dụng công nghệ số trong thương mại điện tử, ngân hàng điện tử, sản xuất thông minh, và nông nghiệp chính xác để nâng cao hiệu suất và đổi mới sáng tạo.

GS.TS. Võ Xuân Vinh trình bày về thành phần kinh tế số

Đề tài đưa ra những định hướng về phát triển kinh tế số. Đối với kinh tế số ICT/VT (viễn thông và công nghệ thông tin), cần xây dựng các chính sách phát triển đồng bộ, tối ưu hóa hạ tầng số và thúc đẩy đổi mới công nghệ. Trong kinh tế số nền tảng, quản lý cần cân bằng giữa tuân thủ các hiệp định quốc tế và đáp ứng nhu cầu người dân. Quan điểm quản lý dữ liệu cần minh bạch, làm rõ quyền sở hữu, truy cập và xử lý để đảm bảo bảo mật và lợi ích quốc gia. Tư duy về chuyển đổi số cần thống nhất, xác định rõ vai trò của nhà nước và mức độ tham gia của người dân. Đối với kinh tế số ngành/lĩnh vực, sự đan xen giữa các ngành đòi hỏi quản lý linh hoạt để tối ưu hóa sự kết nối và hiệu quả từ công nghệ số.

Toàn cảnh hội đồng nghiệm thu cấp cơ sở

PGS. TS. Nguyễn Hải Quang đánh giá đây là một đề tài công phu, tập trung nghiên cứu phát triển kinh tế số tại Việt Nam. Đề tài không chỉ phân tích thực trạng trong nước mà còn tham khảo kinh nghiệm phát triển kinh tế số từ một số quốc gia. Ngoài ra, nghiên cứu còn dự báo bối cảnh quốc tế và những tác động đến Việt Nam, đảm bảo kết cấu chặt chẽ, logic khoa học, và mang ý nghĩa thực tiễn cao.

TS. Ngô Minh Hải nhấn mạnh vào việc đề xuất ba nhóm giải pháp cụ thể để phát triển kinh tế số. Các giải pháp bao gồm:

• Giải pháp về làm chủ nền tảng/hệ thống, nhằm đảm bảo tự chủ trong việc phát triển và quản lý các nền tảng công nghệ số.

• Giải pháp về con người, chú trọng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật số.

• Giải pháp về công nghệ, tập trung ứng dụng các tiến bộ công nghệ vào các lĩnh vực kinh tế số để nâng cao hiệu quả và đổi mới sáng tạo.

GS. TS. Sử Đình Thành, với vai trò Chủ tịch Hội đồng đánh giá, đã nhận xét tích cực về đề tài. Ông đánh giá cao chất lượng nghiên cứu, tính logic trong cấu trúc và ý nghĩa thực tiễn của đề tài, khẳng định đề tài đáp ứng tốt yêu cầu nghiên cứu và có khả năng ứng dụng cao trong thực tiễn phát triển kinh tế số tại Việt Nam.

Hội đồng nghiệm thu cấp cơ sở

Kết thúc cuộc họp, Hội đồng nhất trí thông qua đề tài và đánh giá cao giá trị thực tiễn cũng như ý nghĩa khoa học của báo cáo. Sản phẩm báo cáo kiến nghị được xác định sẽ đóng góp quan trọng vào việc xây dựng Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV. Trong thời gian tới, đề tài sẽ tiếp tục được hoàn thiện và tiến hành nghiệm thu ở cấp Trung Ương để đảm bảo chất lượng cao nhất trước khi chính thức đưa vào áp dụng.

Kinh tế số được định hình là một trụ cột chính trong chiến lược phát triển kinh tế quốc gia, đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia số tiên phong trong khu vực vào năm 2045. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cam kết trong việc hỗ trợ các địa phương chuyển đổi số và góp phần hướng đến nền kinh tế bền vững trong kỷ nguyên mới.

Tin bài: Viện Nghiên cứu Kinh doanh

Tin liên quan: